Хамгийн анхны кибер халдлага(Morris Worm)
Монголчуудын хэрэглээнд утас, тооцоолуур дэлгэрээд 30 орчим жил болж байна. Одоо бүгд л дижитал аюулгүй байдлыг хангах буюу адаглаад нууц үгээ харамлах ёстойг мэддэг болсон. Харин энэ бүхэн хаанаас эхтэй вэ? Анхны халдлага гэгддэг Morris Worm гэгч нь санамсаргүй байдлаар “хорон санаатан” болон хувирсан “өт” юм. Эхлэл Тэртээ 1960 он Хүйтэн дайн халуун дээрээ байлаа… […]
Асимметрик түлхүүрийн криптограф ба түүний симметрик түлхүүрийн холбоо
Асимметрик болон симметрик түлхүүрийн аргын тухай энэхүү нийтлэл дээр дэлгэрэнгүй тайлбарласан байгаа. Харин тэгш хэмтэй болон тэгш хэмгүй аргуудын хэрхэн хослуулан ашиглах болон ашиглахад тохиромжтой үеийн тухай мэдээллийг өнөөдрийн нийтлэлээр хүргэе. Холбоо Эдгээр хоёр арга ихэнх үед хамт хэрэглэгддэг нь нэгнийхээ дутууг нөхөн илүү хүчирхэг болдог. Асимметрик аргаар симметрик түлхүүрийг аюулгүй дамжуулж,Симметрик аргаар өндөр хурдтай […]
Deepfake аудио технологи
Бид өмнөх нийтлэл дээрээ Deepfake буюу хиймэл оюунаар үүсгэсэн хуурамч дүрс бичлэг болон түүний нөлөөлөл аюул заналын тухай ярилцсан. Тэгвэл өнөөдөр хиймэл оюун ухааны тусламжтайгаар хүний дуу хоолойг жинхэнэ мэт хуулбарлах арга буюу deepfake аудио гэж нэрлэгддэг шинэ технологийн тухай ярилцацгаая Сүүлийн жилүүдэд хиймэл оюун ухааны хөгжлийн ачаар хүний хоолойг яг л амьд мэт дуурайх […]
Симметрик шифрлэлтийн аргууд: Олон Үсгийн Орлуулган Шифр(Polyalphabetic substitution cipher)
1. Орлуулагч (Substitution) Шифрийн Аргууд Өнөөдрийн дугаараар тодруулсныг нь буюу Олон үсгийн орлуулган шифрлэлт-г тайлбарлах болно. Юун түрүүнд үсэг гэдгээр бид Цагаан толгойг төлөөлүүлж хэлж байгаа шүү. Гэж юу вэ? Олон үсгийн шифрлэлтийн арга (Polyalphabetic Cipher) нь үсгүүдийг нэг тогтсон цагаан толгойгоор бус уламжлалтаас өөр өөр олон цагаан толгой ашиглан шифрлэдэг. Энэ арга нь давтагдах […]
Плэйфэйр(PlayFair) шифрлэлт гэж юу вэ?
Урьд бид Полибиус квадрат-н талаар тайлбарлаж байсан. Харин Плэйфэйр арга нь энэ аргыг сайжруулсан нэгэн хувилбар юм. Таньдагаар нь өмнөх квадрат дээрээ тайлбарлая. Гэж юу вэ? Playfair шифрийг 1854 онд Чарльз Уитстон боловсруулсан бөгөөд криптографийн салбарт өргөн хэрэглэгдэж байсан хос үсэгт шифрлэлтийн (digraph cipher) нэг төрөл юм. Энэ нь нэг үсгээр бус хоёр үсгээр шифрлэдэг […]
